Tôn vinh vẻ đẹp hoa sen trong đời sống văn hóa Việt

Hoa sen với sự mộc mạc nhưng lại toát lên vẻ đẹp thanh cao, tinh khiết thể hiện phẩm cách của người Việt Nam giản dị nhưng luôn ngời sáng tinh thần. Đối với người Việt Nam, cây hoa sen ngoài vẻ đẹp tự nhiên còn có ý nghĩa gắn liền với nền văn hóa dân tộc Việt. Hình tượng hoa sen lan tỏa rộng rãi trong đời sống người dân và có một vị trí, vai trò rất quan trọng.

Tại tọa đàm, các nhà nghiên cứu văn hóa, nhà khoa học đã làm rõ vẻ đẹp, giá trị sen trong đời sống văn hóa Việt, sen trong mỹ thuật, sen trong thi ca; công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt thông qua hình tượng hoa sen.

Bàn về sen trong đời sống văn hoá Việt, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Thái cho rằng, sen có hai ý nghĩa, ý nghĩa về vật chất và ý nghĩa về tinh thần. Về vật chất, hoa sen, lá sen, củ sen, ngó sen, hạt sen… đều được sử dụng rộng rãi trong đời sống, đặc biệt hoa sen dùng để ướp trà tạo nên một ẩm thực tinh tế, cuốn hút. Hà Nội có sen hồ Tây nổi tiếng đẹp và thơm ngát, là nơi hấp dẫn đông đảo khách du lịch mỗi mùa sen. Về giá tinh thần, hoa sen là nguồn cảm hứng bất tận cho thơ ca, nhạc, họa, nghệ thuật biểu diễn…

“Hoa sen thuộc về phương Đông, thuộc về mỹ học và biểu tượng của nhà Phật” – Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Thái chia sẻ. Chính vì vậy, hoa sen hiện diện đời sống hàng ngày, gần gũi với đời sống người dân Việt Nam.

Trong thi ca, sen là chất liệu cho rất nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật, cho lĩnh vực âm nhạc. Theo Tiến sĩ Trần Đoàn Lâm: “Sen là đối tượng gợi cảm hứng, đem lại cảm hứng trong nghệ thuật, văn chương, thi ca Việt Nam. Hoa sen liên quan đến tình cảm quê hương, sen là biểu tượng cho vẻ đẹp của con người Việt Nam. Sen mang phẩm chất thanh cao, mang tính triết học rất cao, chứa đựng quan niệm triết học cả về không gian và thời gian”.

Trong nghệ thuật tạo hình, hoa sen được rất nhiều nền văn hóa của các quốc gia lựa chọn để đưa vào đời sống nghệ thuật, tín ngưỡng. Ở Việt Nam, trên mọi vùng miền, hoa sen là cảm hứng trong nhiều loại hình nghệ thuật sáng tác từ xưa tới nay. Người ta thấy sen hiện diện ở các kiến trúc từ thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn. Những tác phẩm hoa sen được chạm khắc, tạo hình bởi những bàn tay khéo léo của người thợ. Đến ngày nay, dấu ấn vẫn còn rất nhiều ở các bảo vật, các di tích đình, chùa, lăng, miếu…

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt thông qua hình tượng hoa sen đang được nhiều tổ chức, cá nhân quan tâm. Chủ nhiệm Quỹ hỗ trợ Bảo tồn Di sản văn hóa Việt Nam Trần Thị Thanh Tâm đã có nhiều bộ sưu tập sen trong đời sống Việt. Bà đã đưa các tác phẩm lấy cảm hứng từ sen của mình tới trưng bày nhiều nơi, với nhiều chủ đề. Gần 20 năm thực hiện, bà chiêm nghiệm ra, sen là một biểu tượng rất vi diệu, mang hồn cốt của văn hóa Việt Nam.

Tọa đàm diễn ra trong không gian nghệ thuật “Sen thư pháp” tại Bảo tàng Hà Nội và được trang trí bởi hàng trăm bông hoa sen. Trong khuôn khổ tọa đàm, nhiều hoạt động đã diễn ra như: Trình diễn bộ sưu tập thời trang chủ đề Sen của nhà thiết kế Việt Phượng, tiệc trà sen, ẩm thực sen.